We weten allemaal dat beweging fitter maakt en dat dit tevens de kans op ziekten zoals hartaandoeningen en diabetes verkleint. Een nieuwe studie meldt dat beweging de vorm en het functioneren van de genen verandert. Beweging leidt zelfs tot onmiddellijke veranderingen: in energiestofwisseling, insulinerespons en ontstekingen. De snelle veranderingen betekenen dat de weg naar gezondheid vrij laagdrempelig is.
Complex en dynamisch
Het menselijk genoom is enorm complex en dynamisch. Genen zijn constant actief en minder actief, afhankelijk van de biochemische signalen die ze krijgen. Genen bevatten codes voor de productie van bepaalde eiwitten, en de productie van deze eiwitten leidt tot onmiddellijke lichamelijke reacties.
Onderzoekers weten dat bepaalde genen actief of rustig worden als gevolg van beweging. Maar het inzicht in de manier waarop ontbrak tot nu toe.
Epigenetische veranderingen vinden plaats aan de buitenkant van genen, door middel van metlylatie. Bij methylatie vallen clusters van atomen (methyl groepen) de buitenkant aan en maken een gen min of meer capabel om biochemische signalen te ontvangen.
Beweging leidt onmiddellijk tot veranderingen
Nu is bekend dat methylatie patronen veranderen in antwoord op leefstijl. Onder andere bepaalde eetgewoonten en blootstelling aan giffen veranderen deze patronen en beïnvloeden welke proteïnen geproduceerd worden. Afhankelijk van de genen die betrokken zijn, heeft dit proces invloed op de gezondheid en kans op ziekten.
Beweging leidt tot onmiddellijke veranderingen in methylatie patronen van bepaalde genen in spiercellen. In hoeverre regelmatige lichamelijke training, die op langere termijn plaatsvindt, methylatie beïnvloedt is nog niet bekend.
De studie is gepubliceerd in de december editie van Epigenetics.
Deelnemers deden fietstraining, met één been. Dat het geoefende been nadien een stuk krachtiger was dan het andere been, is niet verrassend. De veranderingen in de spiercellen waren wel intrigerend. Op meer dan 5000 plaatsen van het genoom van de spiercellen waren nieuwe methylatie patronen ontstaan. Ook genexpressie was duidelijk toegenomen of veranderd in de duizenden spiercelgenen. De meeste van deze genen staan bekend om de rol die ze spelen in de energie stofwisseling, insulinerespons en ontsteking in spieren. Kortom: deze veranderingen hebben snel effect op gezondheid en fitheid van spieren en lichaam.
In het ongetrainde been hadden geen veranderingen plaatsgevonden.
“Door consequent te bewegen, is een verandering van leefstijl makkelijk beschikbaar voor de meeste mensen en het kost niets. We kunnen veranderingen tot stand brengen die effect op onze genen hebben, en op deze manier gezondere en beter functionerende spieren verkrijgen, wat de kwaliteit van leven vergroot,” zegt de onderzoeker van deze studie.
Uit de onderzoeken die in 2014 gedaan werden naar een langer leven, omkering van verouderingsproces en behoud van jeugdigheid blijkt een essentieel iets: gezonde, veerkrachtige spieren zijn een van de belangrijke sleutels bij anti-aging.
