Van koolzaadolie is al bekend dat het niet de beste olie is om te gebruiken: de omega-3 vetzuren worden omgezet in transvetzuren, de olie is deels gehydrogeneerd en zou schade aan lever, nieren en hersenen toebrengen. Een nieuw onderzoek laat nu weten dat de olie ook het geheugen en leervermogen verslechterd. Koolzaadolie mag volgens de studieauteur niet gelijkgesteld worden aan oliën met bewezen gezondheidsvoordelen, alleen maar omdat het een plantaardige olie is.

Koolzaadolie, plantaardig maar niet perse gezond

Meer schadelijk dan gezond voor hersenen

De olie is een van de goedkoopste en wordt wereldwijd veel geconsumeerd. Koolzaadolie is grotendeels afkomstig van genetisch gemanipuleerde oogsten. Er is weinig bekend over de lange termijn effecten op de gezondheid. Eerder werd de olie gekoppeld aan schade aan nieren, lever en brein en was bekend dat de gezonde vetzuren omgeturnd worden in ongezonde vetzuren. Verder is de olie deels gehydrogeneerd, wat ongunstig is voor de gezondheid.

Het onderzoek, gepubliceerd  in journal Scientific Reports, betreft een muizenstudie; bij muizen met Alzheimer’s gingen het geheugen en leervermogen aanzienlijk achteruit door de olie. De muizen kwamen tevens aan in gewicht. De studie toonde aan dat koolzaadolie meer schadelijk dan gezond is voor de hersenen.

Auteur van de studie is Domenico Praticò, professor farmacologie en biologie. Benieuwd naar het effect van koolzaadolie op de hersenfunctie, legden Praticò en team de focus op achteruitgang van het geheugen en de formatie van amyloïde plaques en neurofibrillaire knopen (onoplosbare ineengestrengelde vezels die in de hersencellen). Amyloïde plaques en tau-eiwit zijn verantwoordelijk voor de formatie van de neurofibrillaire knopen. Het muismodel was gemanipuleerd om Alzheimer’s te laten verlopen zoals bij mensen: van een asymptomatische fase eerder in het leven tot een vol gevestigde aandoening op oudere leeftijd.

Voor het huidige onderzoek werden de muizen in twee groepen verdeeld, toen ze alle 6 maanden oud waren en voordat de eerste tekenen van Alzheimer’s startten. Een groep kreeg een normaal dieet, de andere groep kreeg naast het dieet twee eetlepels koolzaadolie per dag.

Na 6 maanden, toen de muizen een jaar oud waren, was het eerste effect te zien aan het lichaamsgewicht: de koolzaadmuizen waren duidelijk zwaarder dan de andere. Ook qua werkgeheugen, korte termijn geheugen en leervermogen waren er verschillen tussen de twee groepen.

De muizen die koolzaadolie gevoerd kregen hadden minder hoeveelheden amyloïd beta 1-40: dit is nu juist de meer oplosbare vorm van amyloïd-beta eiwit en speelt een gunstige rol in de hersenen. Amyloïd beta 1-40 dient als buffer voor de schadelijke onoplosbare vorm, amyloïd beta 1-42.

Schade in hersenen

Doordat amyloïd beta 1-40 afgenomen was bij de koolzaadolie groep, nam de formatie van amyloïde plaques toe: zenuwcellen werden verzwolgen door amyloïd beta 1-42. De schade werd compleet doordat een groot deel van de communicatie tussen de neuronen afnam. Dit houdt in dat er op grote schaal schade aan de synapsen is, in de delen waar neuronen met elkaar in contact komen. Deze hersendelen spelen een centrale rol bij geheugen en herinnering.

Praticò

“Amyloïd beta 1-40 neutraliseert de activiteit van amyloïd1-42. Dit resulteerde in onze studie in aanzienlijke neuronale schade, verminderde communicatie tussen zenuwcellen en een verslechterd geheugen. “

De bevindingen suggereren dat lange termijn consumptie van koolzaadolie niet gunstig is voor de gezondheid van de hersenen.

“Hoewel koolzaadolie een plantaardige olie is, moeten we voorzichtig zijn om te zeggen da het gezond is. Gebaseerd op het bewijs van deze studie, moet koolzaadolie niet als hetzelfde gezien worden als oliën waarvan de gezondheidsvoordelen bewezen zijn.”

Olijfolie: tegenovergestelde effect

Juist een beter geheugen, minder amyloïde plaques

Praticò deed eerder dit jaar hetzelfde maar dan met olijfolie. Dit eerdere onderzoek  van de hoogleraar liet zien dat een dieet dat verrijkt is met olijfolie het tegenovergestelde effect heeft van koolzaadolie: de olijfolie verminderde juist de hoeveelheid amyloïde plaques en tau-eiwit en er vond een verbeterd geheugen plaats.

De volgende stap is het uitvoeren van een onderzoek om te kijken of de negatieve effecten op het brein door koolzaadolie alleen geldt met betrekking tot Alzheimer’s. Volgens Praticò is het niet ondenkbaar dat de olie ook het startsein geeft voor andere neurodegeneratieve ziekten.

 

Foto’s: Victoria Shibut, Pixabay