Junk food maakt het immuunsysteem op den duur agressiever. Zelfs als je bent overgegaan op gezonde voeding, blijkt het afweersysteem hyperactief. Het reageert op junk food hetzelfde als dat het op een bacteriële infectie doet, volgens een publicatie in Journal Cell.
Agressief en hyperactief immuunsysteem
Ongezonde voeding maakt het afweersysteem agressiever op de lange termijn. Als de overgang naar gezonde voeding gemaakt is, blijft er toch ontsteking richting het aangeboren immuunsysteem en is deze ontsteking meer uitgesproken. Deze veranderingen kunnen het startsein zijn voor de ontwikkeling van diabetes 2 en arteriosclerose (slagaderverharding).
Het immuunsysteem reageert op vet- en calorierijke voeding precies hetzelfde als dat het op een bacteriële infectie doet.
Westers dieet
Onderzoekers van de University of Bonn zetten muizen op een zogenoemd “Westers dieet.” Het westers dieet is rijk aan vet, suiker en vezelarm. De dieren lieten een sterke ontstekingsrespons zien in het hele lichaam, zoals die ook plaatsvindt als reactie op een bacteriële infectie. Het ongezonde dieet leidde tot een onverwachte toename van een aantal immuuncellen in het bloed, met name van granulocyten en monocyten. Dit is een indicatie voor progenitor immuun ellen in het beenmerg.
Om hier meer inzicht in te krijgen werden progenitors van grote immuun celtypen uit het beenmerg geïsoleerd.
Lichaam in alarmstaat
Het onderzoek liet zien dat het Westerse dieet een groot aantal genen in de progenitor cellen geactiveerd had. Onder de aangetaste genen waren ook de genen die verantwoordelijk zijn voor proliferatie en maturatie. Junkfood zorgt er dus voor dat het lichaam snel een groot en machtig leger activeert. Toen de knaagdieren vervolgens 4 weken lang op een volkoren dieet gingen verdween de spontane inflammatie.
Wat niet verdween was de genetische reprogrammering van de immuuncellen en hun precursors. Zelfs na 4 weken waren de genen die door junkfood waren aangezet, nog altijd actief.
Reactie op junkfood als op bacteriële infectie
Auteur van de studie, prof. Dr. Eicke Latz, legt in Cell uit dat het nog maar net ontdekt is dat het aangeboren immuunsysteem een vorm van geheugen heeft. Na een infectie blijft het afweersysteem in een soort van alarmstaat, zodat het sneller kan reageren op nieuwe aanvallen. Dit heet: aangeboren immuun training. Bij de muizen werd dit proces niet uitgelokt door een bacterie, maar door ongezonde voeding.
Hoogst inflammatoire boodschappers
De wetenschappers identificeerden ook de “fast food sensoren” in de immuuncellen. Bij sommige muismodellen liet het aangeboren immuunsysteem een behoorlijk sterk trainingseffect zien, en vond het team genetisch bewijs voor de betrokkenheid van “inflammasome.” Inflammasomen hebben een intracellulaire signaleringsfunctie en herkennen infectieuze indringers en andere schadelijke stoffen. Ze zetten hoogst inflammatoire boodschappers vrij. Hoe inflammasome NLRP3 de blootstelling aan een Westers dieet herkend, is nog niet duidelijk.
Ontstekingsrespons ook op kleine prikkels
De activatie door het Westerse dieet verandert de manier waarop genetische informatie is verpakt. Het genetisch materiaal is opgeslagen in het DNA en elke cel bevat een aantal DNA strengen, die samen ongeveer 2 meter lang zijn. Veel genen in het DNA kunnen ze niet lezen omdat ze om bepaalde proteïnen in de celkern zitten: dit maakt ze ontoegankelijk voor sommige genen. Ongezonde voeding zorgt ervoor dat de stukjes DNA -die normaal gesproken verborgen zijn- toegankelijk zijn geworden. Dit wordt epigenetische verandering genoemd, en inflammasomen bevorderen de epigenetische verandering. Hierdoor reageert het immuunsysteem met een sterkere ontstekingsrespons, zelfs op de kleinste stimuli.
Dat dit dramatische gevolgen voor de gezondheid heeft, is eigenlijk overbodig te zeggen. De ontstekingsresponses kunnen de ontwikkeling van vasculaire ziekten en diabetes type 2 versnellen. Ook groeien plaques in de vaatwanden sneller, en dit is natuurlijk een risicofactor voor beroertes en hartaanvallen.
